Hluthafasamkomulög í tengslum við eignarhald á stóru viðskiptabönkunum þremur
Um miðjan október 2011 barst beiðni til fjármálaráðuneytisins þar sem óskað var eftir aðgangi að hluthafasamkomulögunum í tengslum við hlutafjáreign í Landsbankanum hf., Íslandsbanka hf. og Arion banka hf., milli íslenska ríkisins annars vegar og gömlu bankanna hins vegar. Stefna fjármálaráðuneytisins er að birta allar upplýsingar sem varða með einhverjum hætti ráðstöfun ríkisfjármuna þegar kostur er. Samningarnir eru því birtir hér.
Haustið og veturinn 2009 voru gerðir hluthafasamningar í tengslum við hlutafjáreign í Landsbankanum hf., Íslandsbanka hf. og Arion banka hf., milli íslenska ríkisins annars vegar og gömlu bankanna hins vegar. Helstu atriði samninganna voru birt í skýrslu fjármálaráðherra um endurreisn viðskiptabankanna sem lögð var fyrir Alþingi í mars 2011 (sjá bls. 40, 52 og 67). Hlutafjárframlög ríkisins vegna bankanna þriggja nema um 135 ma.kr., á móti 156 ma.kr. hlutafjárframlagi annarra hluthafa.
Um miðjan október 2011 barst beiðni til fjármálaráðuneytisins þar sem óskað var eftir aðgangi að hluthafasamkomulögunum í heild sinni. Ráðuneytið lagði mat á eðli þeirra upplýsinga sem fram koma í efni hluthafasamkomulaganna, m.t.t. upplýsingalaga, þar sem upplýsingarnar höfðu ekki verið birtar áður. Einnig er rétt að árétta að stjórnvöldum er óheimilt skv. 5. gr. upplýsingalaga nr. 50/1996 að veita aðgang að upplýsingum sem varða viðskipta- og fjárhagsmálefni sem sanngjarnt er og eðlilegt að leynt fari, án ótvíræðs samþykkis þess sem í hlut á, hvort sem um er að ræða einstaklinga eða lögaðila.
Því óskaði ráðuneytið eftir afstöðu annarra hluthafa og bankanna sjálfra, með vísan til 5. gr. upplýsingalaga nr. 50/1996, til þess að veittur yrði aðgangur að umræddum skjölum í heild sinni. Ráðuneytinu hafa nú borist svör frá hluthöfum og bönkunum sem um ræðir og eru samningarnir birtir hér.
Almennt um hluthafasamkomulög
Ekki er lögbundið að hluthafar geri með sér samkomulag í tengslum við eignarhald á hlutum í hlutafélagi og almennt eru slíkir samningar ekki opinberir. Til samanburðar eru t.a.m. samþykktir félaga aðgengilegar hjá hlutafélagaskrá. Í hluthafasakomulagi kann að vera kveðið á um skiptingu eignarhluta, um réttindi og skyldur hluthafa, t.a.m. vernd minni hluthafa gagnvart stærri hluthöfum, og um rekstur, viðskipti og stjórn viðkomandi félags.
Kostir þess að gera hluthafasamkomulög eru t.a.m. að með þeim má koma í veg fyrir deilur milli hluthafa, ákveða hvernig stjórn félags skuli háttað, fjármögnun þess, hvernig nýir hluthafar geti komið að félaginu, takmarkanir á sölu hlutafjár o.fl.
Samningarnir í heild sinni
- Hlutafjársamkomulag vegna NBI (nú Landsbankans). Landskil ehf. fara með 18,7% eignarhlut í Landsbankanum fyrir hönd Landsbanka Íslands hf., á móti 81,3% hlut íslenska ríkisins.
- Hlutafjársamkomulag vegna Nýja Glitnis (nú Íslandsbanka). ISB Holding ehf. fer með 95% eignarhlut í Íslandsbanka fyrir hönd Glitnis banka hf., á móti 5% hlut íslenska ríkisins.
o Sjá einnig breytingu á ákvæði 14.4(a)
- Hlutafjársamkomulag vegna Nýja Kaupþings (nú Arion banka). Kaupskil ehf. fara með 87% eignarhlut í Arion banka fyrir hönd Kaupþings banka hf., á móti 13% hlut íslenska ríkisins.
o Upplýsingar sem varða tiltekin viðskipta- og fjárhagsmálefni hluthafa í greinum 1.1, 5.1, 9.4 og 9.6 hafa verið fjarlægðar í samræmi við ákvæði 5. gr. upplýsingalaga. Um er að ræða ákvæði er varða hluthafavernd annars vegar og verð kaupréttar hins vegar.
Sjá einnig:
Greinargerð um skýrslu fjármálaráðherra um endurreisn viðskiptabankanna
Umræður á Alþingi um skýrslu fjármálaráðherra