Hreyfingar á milli launahópa
Úr Vefriti fjármálaráðuneytisins 31. maí 2007 - þú getur gerst áskrifandi að vefritinu.
Mælingar Hagstofu Evrópusambandsins á launadreifingu 31 ríkis í Evrópu á grundvelli alþjóðlegra viðurkenndra mæliaðferða benda til að jöfnuður í dreifingu tekna einstaklinga sé meiri á Íslandi en í flestum hinna ríkjanna.
Árið 2004, mældist svokallaður Gini-stuðull á Ísland 0,25, sem var fjórði minnsti ójöfnuðurinn, en aðeins þrjú ríki voru með meiri launajöfnuð það ár, þ.e. Slóvenía, Danmörk og Svíþjóð. Í öðrum sambærilegum mælingum var Ísland í 2. eða 3. sæti.
Það er einnig áhugavert að skoða hvernig hreyfingar einstaklinga á milli tekjuhópa þróast yfir tíma. Í síðustu útgáfu Þjóðarbúskaparins er að finna í viðauka umfjöllun um tekjuteygni skatta. Í viðaukanum er tafla sem sýnir færslu einstaklinga á milli tekjutíunda, annars vegar á milli áranna 2004 og 2005, og hins vegar yfir fimm ára tímabil, milli áranna 2000 og 2005. Taflan hér að neðan sýnir hreyfingar einstaklinga á milli tekjutíunda frá 2000 til 2005.
Hreyfing milli launatíunda milli áranna 2000 og 2005 (%)
Launatíundir 2005 á x-ás (–)
Launatíundir 2000 á y-ás (|)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
Smt.
|
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
1
|
21,8
|
23,1
|
14,1
|
10,3
|
9,1
|
7,4
|
5,8
|
4,1
|
2,7
|
1,5
|
100
|
|
2
|
11,2
|
24,5
|
20,7
|
12,0
|
9,7
|
7,9
|
5,5
|
4,0
|
3,0
|
1,5
|
100
|
|
3
|
9,2
|
12,7
|
24,9
|
19,1
|
11,5
|
8,7
|
5,9
|
4,0
|
2,7
|
1,3
|
100
|
|
4
|
6,9
|
8,7
|
14,1
|
29,0
|
15,5
|
10,0
|
6,8
|
4,5
|
2,8
|
1,7
|
100
|
|
5
|
3,8
|
6,3
|
9,6
|
16,8
|
25,9
|
16,4
|
9,9
|
5,9
|
3,7
|
1,7
|
100
|
|
6
|
2,7
|
4,3
|
6,7
|
9,2
|
16,0
|
23,7
|
18,2
|
10,3
|
6,0
|
2,9
|
100
|
|
7
|
1,8
|
3,2
|
4,3
|
5,4
|
8,8
|
16,2
|
25,6
|
20,4
|
10,2
|
4,1
|
100
|
|
8
|
1,3
|
1,8
|
2,6
|
3,3
|
5,4
|
8,5
|
17,9
|
29,3
|
22,1
|
7,7
|
100
|
|
9
|
0,8
|
1,3
|
1,6
|
1,9
|
3,2
|
5,0
|
8,2
|
19,0
|
36,3
|
22,6
|
100
|
|
10
|
0,9
|
1,0
|
1,3
|
1,1
|
2,1
|
3,0
|
4,2
|
6,5
|
17,5
|
62,5
|
100
|
Á lóðrétta ásnum má lesa dreifingu launafólks í tíundir á fyrra tímabilinu og á lárétta ásnum því síðara. Lesa skal úr töflunni þannig að 21,8% þess launafólks sem var í lægsta tekjuhópnum árið 2000 var enn í lægsta tekjuhópnum árið 2005, 23,1% þeirra sem voru í lægsta tekjuhópnum á fyrra árinu voru í næstlægsta hópnum árið 2005, 14,1% voru í þriðja neðsta hópnum og þannig koll af kolli.
Sjá má að miklar færslur eru á milli hópa yfir það fimm ára tímabil sem horft er til hér; langstærstur hluti þeirra tekjulægstu færist að verulegu leyti upp og tekjur þeirra tekjuhæstu lækka hlutfallslega á móti. Þá þróun má eflaust skýra að verulegu leyti með aldurstengingu launatekna, en þekkt er að launatekjur fari hækkandi fram yfir miðjan aldur og lækki svo hratt á síðustu árum starfsævinnar.
Þessar mælingar benda til að meirihluti þeirra sem mælist með lægstu tekjurnar sé ungt fólk sem síðan fótar sig á vinnumarkaði og hækkar í tekjum með aukinni reynslu og þekkingu. Af þessu má því sjá að til viðbótar við mikinn jöfnuð í dreifingu launatekna, eru hreyfingar fólks á milli tekjuhópa verulegar og mikilvægur þáttur í tekjudreifingu á Íslandi.