Vaxtagjöld heimila drógust saman árin 2010 og 2011

Vaxtagjöld íslenskra heimila drógust nokkuð saman árin 2010 og 2011 í kjölfar lægri vaxta og endurskipulagningar á efnahagsreikningum heimila. Þetta kemur fram í svari fjármála- og efnahagsráðherra við fyrirspurn á Alþingi um vexti og framfærslukostnað.

Annars vegar var spurt um hlutfall vaxta af framfærslukostnaði heimilanna og hins vegar um ráðstafanir sem gripið hefði verið til í því skyni að draga úr þessum kostnaði.

Fram kemur í svari ráðherra að ekki sé til nein opinber skilgreining á því hvernig meta skuli framfærslukostnað heimila. Í svarinu er miðað við að einkaneysla heimila alls sé ígildi framfærslukostnaðar. Vaxtagjöld eru vaxtagjöld vegna íbúðarkaupa, kaupleiguíbúða og önnur vaxtagjöld heimila.

Vaxtagjöldin jukust allt til ársins 2009, en þá námu þau  rúmlega 116 milljörðum króna eða sem nam 15,8% af einkaneyslu heimila alls. Árin 2010 og 2011 drógust útgjöldin síðan nokkuð saman í kjölfar lægri vaxta og endurskipulagningar á efnahagsreikningum heimila. Hlutfall vaxtagjalda af einkaneyslu heimila hefur sömuleiðis dregist saman og nam árið 2011 10,6%.

Viðmiðunarfjárhæðir vegna greiðslu vaxtabóta hækkaðar

Þá var spurt til hvaða ráðstafana ráðuneytið hefði gripið til þess að draga úr þessum kostnaði.  Í svari ráðherra er bent á að árin 2009 og 2010 hafi allar viðmiðunarfjárhæðir  við greiðslur vaxtabóta verið hækkaðar verulega, en tímabundið, sem hluti af ráðstöfunum stjórnvalda til að bæta stöðu skuldsettra heimila.  „Í fjárlagafrumvarpinu fyrir árið 2011 var gert ráð fyrir að þessi hækkun gengi til baka vegna aðhaldsráðstafana en fallið var frá þeirri ákvörðun í fjárlögum það ár. Miðað er við fyrrgreint viðmið í útgreiðslu vaxtabóta í frumvarpi til fjárlaga 2013.

Í  fjárlögum fyrir árin 2011 og 2012 var veitt 6 milljarða króna árlegt tímabundið framlag sem nefndust sérstakar vaxtaniðurgreiðslur. Niðurgreiðslan var almenn og  óháð tekjum. Framlagið var fjármagnað í samkomulagi við fjármálafyrirtæki og lífeyrissjóði að hluta en ríkissjóður hefur þó greitt bróðurpartinn af niðurgreiðslunni.

Árið 2011 nam hlutfall vaxtabóta af vaxtagjöldum heimila alls 21,9% og hafði rúmlega tvöfaldast á milli ára. Ef eingöngu er miðað við vaxtagjöld vegna öflunar íbúðarhúsnæðis, en það eru einu vaxtagjöldin sem koma til athugunar við úthlutun vaxtabóta, þá nam hlutfallið 35,2%. Gera má ráð fyrir svipuðum hlutföllum fyrir árið 2012,“ segir í svari fjármála- og efnahagsráðherra.

Heimild: Hagstofa Íslands